07.11.2024 16:08

COP29 konfransı — İqlim Dəyişiklikləri üzrə Tərəflərin Konfransı — dünya liderlərini, iqlim tədqiqatçılarını və ictimaiyyətin geniş təbəqələrini bir araya gətirərək iqlim dəyişikliklərinə qarşı qlobal səviyyədə mübarizə aparmaq məqsədini daşıyır. Bu mühüm tədbirin əsas məqsədi dünya ölkələrində karbon emissiyalarını azaltmaq, ekoloji tarazlığı qorumaq və təmiz texnologiyaların tətbiqi ilə dayanıqlı inkişafı təmin etməkdir. Azərbaycan da bu önəmli qlobal tədbirin iştirakçısı olaraq öz töhfəsini verir. Lakin iqlim böhranının həllində təhsilin rolu misilsizdir. Təhsil eksperti Kamran Əsədovun fikrincə, COP29 çərçivəsində əldə edilən uğurları Azərbaycan təhsilinə daha dərindən inteqrasiya etmək, gəncləri iqlim problemlərinə həssas və məlumatlı yetişdirmək, ölkənin ekoloji gələcəyinə müsbət təsir göstərmək üçün unikal bir fürsətdir.Azərbaycan təhsilində iqlim dəyişikliklərinə və ekoloji biliklərə diqqət son illərdə artmaqdadır. Məktəblərdə ”Ekologiya və ətraf mühitin qorunması” kimi məlumatlar tədris proqramlarına daxil edilib. Lakin bu mövzunun daha dərindən və praktik şəkildə öyrənilməsi tələb olunur. COP29-un təsiri ilə Azərbaycan təhsil sisteminə iqlim və ekoloji mövzuların daha geniş şəkildə daxil edilməsi və şagirdlərin qlobal məsuliyyətə sahib gənclər kimi yetişdirilməsi vacibdir. Kamran Əsədov hesab edir ki, məktəblərdə iqlim dəyişikliklərinə həsr olunmuş xüsusi layihələrin tətbiqi şagirdlərin həm ekoloji düşüncə tərzini, həm də sosial məsuliyyət hissini inkişaf etdirə bilər. Statistikaya nəzər salsaq, Avropada məktəblərin 75%-dən çoxu ekoloji təhsil layihələrini öz proqramlarına daxil edib. Azərbaycanda isə bu göstərici hələ də aşağı səviyyədədir, lakin COP29-un təsiri ilə bu istiqamətdə nəzərəçarpan artımlar gözlənilir.Azərbaycanda COP29-un təhsil sahəsində tətbiqini dəstəkləyən əsas məqamlar arasında iqlim təhsilinin tədris proqramlarında geniş yer tutması və şagirdlərin ətraf mühit haqqında daha dərindən məlumatlandırılması xüsusi önəm daşıyır. Bu təhsil, eyni zamanda, gəncləri yenilənə bilən enerji mənbələri, tullantıların idarə olunması, su və hava keyfiyyəti kimi mövzularda təchiz edərək onların gələcəkdə bu sahələrdə aktiv rol almalarını təmin edəcəkdir. Kamran Əsədov qeyd edir ki, təhsil sektorunda belə bir yanaşma gələcək nəsillərin iqlim böhranına qarşı həssas, məlumatlı və məsuliyyətli fərdlər kimi yetişdirilməsinə şərait yaradacaq.COP29-un uğurları həmçinin Azərbaycan təhsilində rəqəmsal texnologiyaların tətbiqinin artırılması üçün bir təkan ola bilər. Əsədovun fikrincə, məktəblərdə rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə iqlim dəyişiklikləri və ətraf mühit problemləri barədə daha interaktiv və əhatəli dərslər təşkil etmək mümkündür. Bu dərslər vasitəsilə şagirdlər təkcə nəzəri bilikləri deyil, həm də virtual laboratoriyalar, interaktiv xəritələr və simulyasiyalar vasitəsilə real iqlim dəyişikliklərinin təsirlərini öyrənə bilərlər. Məsələn, son araşdırmalara əsasən, rəqəmsal metodlarla tədris olunan ekoloji təhsilin şagirdlərin yaddaşında daha qalıcı iz buraxdığı sübut olunub və onların ekoloji problemlərə qarşı daha aktiv mövqe tutmasına səbəb olur.COP29 həmçinin ölkəmizdə STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) təhsilinə böyük töhfə verəcəkdir. Azərbaycan məktəblərində bu sahənin inkişaf etdirilməsi ilə şagirdlər təkcə təbiət elmləri sahəsində biliklər əldə etmir, həm də iqlim dəyişikliklərinə dair problemləri həll etmək üçün innovativ yanaşmalar inkişaf etdirirlər. Bu yanaşma COP29-un məqsədlərinə uyğun olaraq yenilənə bilən enerji, ekoloji texnologiyalar və ətraf mühitin qorunması üzrə bilikləri artırır və təhsilin inkişafına təkan verir.Kamran Əsədov COP29-un Azərbaycan təhsilinə inteqrasiyasının həm şagirdlər, həm də müəllimlər üçün geniş imkanlar açacağını vurğulayır. Xüsusilə müəllimlər üçün ekoloji təhsil üzrə seminarlar, beynəlxalq təcrübə mübadilələri və iqlim təhsilinin tədris metodikaları üzrə təlimlər təşkil olunmalıdır. Bu, Azərbaycan müəllimlərinin qlobal səviyyədə ekoloji təhsilin ən yaxşı təcrübələrinə yiyələnməsinə imkan verəcək və təhsil müəssisələrində davamlı olaraq yüksək keyfiyyətli iqlim təhsili təmin edəcəkdir. Statistik məlumatlar göstərir ki, dünya üzrə 60%-ə yaxın ölkədə ekoloji təhsil üzrə müəllimlərə xüsusi təlimlər keçirilir, Azərbaycan bu sahədə də beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq öz təhsil sistemini təkmilləşdirməlidir.Azərbaycanda COP29-un təsiri ilə təhsildə daha geniş ekoloji yanaşma və iqlim biliklərinin artırılması ölkənin gələcəkdə ekoloji inkişafına mühüm töhfələr verə bilər. Bu tədbirlər vasitəsilə Azərbaycan məktəblərində şagirdlər daha yüksək ekoloji şüura sahib olacaq, iqlim böhranına qarşı həssas yanaşma formalaşdırılacaq və bu sahədə gələcəkdə peşəkar kadrların yetişdirilməsi təmin ediləcəkdir. COP29 Azərbaycanın ekoloji təhsil sahəsindəki nailiyyətlərini artıracaq və ölkənin gəncləri qlobal iqlim problemlərinə qarşı həm milli, həm də beynəlxalq səviyyədə mübarizə aparmaq üçün hazırlıqlı olacaq. Bəhman Hüseynli